HISTORIA POWSTANIA ORGANIZACJI POLSKICH INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA
Pierwszą na świecie organizacją inżynierską była założona w 1818r. Brytyjska Organizacja Inżynierów Cywilnych (British Institution of Civil Engineers) , a zatem –budowlanych.
Inicjatywa utworzenia pierwszej w Polsce organizacji inżynierskiej wyszła od inżyniera budowlanego Wincentego Kuhna w 1862r. , starszego radcy budownictwa Dyrekcji Skarbowej we Lwowie. Stolicy terenów zaboru austriackiego , zwanych Galicją. Organizacją tą było Towarzystwo dla Pielęgnowania i Rozpowszechniania Wiadomości Technicznych , Przemysłowych i Przyrodniczych. Jego Prezesem był dyrektor lwowskiej Akademii Technicznej Aleksander Reisinger.
W 1877r. utworzono we Lwowie – całkowicie polskimi siłami –Towarzystwo Politechniczne z oddziałami w Przemyślu , Stanisławowie i Tarnowie. W tym samym roku w Krakowie powołano Towarzystwo Techniczne Krakowskie z inicjatywy Macieja Moraczewskiego , dyrektora Miejskiego Budownictwa w Krakowie.
W 1822 r. te dwa towarzystwa wspólnie zorganizowały w Krakowie I Zjazd Techników Polskich , w którym uczestniczyli inżynierowie i technicy ze wszystkich zaborów oraz z emigracji.
W 1888r. półoficjalna „grupa techników” zrzeszyła się w Warszawskim Oddziale Towarzystwa Popierania Rosyjskiego Przemysłu i Handlu , a po dwóch latach przekształciła się w Sekcję Przemysłowo –Techniczna tego oddziału.
W 1898r. , a był to okres lekkiego złagodzenia polityki carskiej w stosunku do Królestwa , władze zezwoliły na powołanie w Warszawie Stowarzyszenia Techników , które po pewnym czasie zaczęło stopniowo przejmować funkcje spełniane poprzednio przez Sekcję Przemysłowo-Techniczną.
W 1886 i 1894r . odbyły się we Lwowie dwa kolejne Zjazdy Techników Polskich na których reprezentacja obejmowała formalnie jedynie inżynierów galicyjskich.
IV Zjazd miał miejsce w Krakowie w 1899r. na którym wprowadzono do Delegacji członków korespondentów z Królestwa i Wielkopolski.
Do głównej tematyki sześciu odbytych przed pierwszą wojna światową zjazdów zaliczyć można : zagadnienia szkolnictwa technicznego , szczególnie wyższego , uporządkowanie polskiego słownictwa technicznego , zagadnienia literatury technicznej i muzealnictwa technicznego , inwentaryzacji i konserwacji zabytków , zagadnienia uprzemysłowienia kraju oraz szczególnie aktualne w Galicji zagadnienia budownictwa wodnego.
VII Zjazd Techników Polskich , odbył się w kwietniu 1917r.
Uczestniczyło w nim 815 osób z Królestwa i 35 z pozostałych zaborów , w Warszawie. W okresie tym miasto przygotowywało się do objęcia po przeszło stu latach roli stolicy niepodległego kraju.
Tematyka tego zjazdu powróciła do zagadnień ogólnych ale nie tyle technicznych , którymi zajmowały się poprzednie zjazdy , co gospodarczych.
Powstanie Polskiego Związku Inżynierów Budowlanych i Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa.
Zanim doszło do powstania samodzielnego , w sensie organizacyjnym stowarzyszenia inżynierów budowlanych jego potencjalni członkowie działali aktywnie we wszystkich dostępnych formach. Głównym miejscem stał się Wydział Inżynierii Lądowej (początkowo Inżynierii Budowlanej) polskiej Politechniki Warszawskiej powstałej w listopadzie 1915r. Gromadzić się nań zaczęli naukowcy i studenci rozproszeni po różnych uczelniach – ze względu na trwający od 1905r. bojkot rosyjskiego Instytutu Politechnicznego ( działającego w Warszawie w latach 1910-1914).
23 lutego 1924r. odbyło się pierwsze założycielskie Walne Zebranie Koła Inżynierów Dróg i Mostów przy Stowarzyszeniu Techników Polskich w Warszawie , połączone z przyjęciem jubileuszowej –X edycji Studentów Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej.
Na zebraniu zaakceptowano projekt statutu Koła i wybrano Zarząd Tymczasowy ,którego zadaniem było przeprowadzenie formalności i zwołanie I Zjazdu Koła.
W dziesięć lat później 4-5 maja 1934r. Komisja powołana przez Zarząd Koła Inżynierów Dróg i Mostów , zorganizowała dwa zjazdy. Jubileuszowy X Zjazd Walny KIDM (2-3 maja 1934r.) oraz Założycielski Zjazd PZIB (4-5 maja 1934r.).
Oba Zjazdy odbyły się w gmachu Stowarzyszenia Techników Polskich w Warszawie przy ul. Czackiego 3/5. W Zjeździe PZIB uczestniczyło 150 inżynierów zajmujących się budownictwem. Zostali oni członkami założycielami PZIB. Poza podjęciem uchwały o powołaniu Polskiego Związku Inżynierów Budowlanych zebrani zatwierdzili projekt statutu i dokonali wyboru składu osobowego pierwszego Zarządu PZIB. Prezesem PZIB został , cieszący się ogromnym szacunkiem wśród społeczności inżynierskiej, Andrzej Pszenicki – prof. Politechniki Warszawskiej . Wiceprezesami zostali: Wacław Paszkowski oraz Stefan Bryła. Na sekretarza Zarządu powołano Jerzego Nechaya,
a na skarbnika – Wacława Żenczykowskiego. Na zebraniu założycielskim powołano także Komisję Rewizyjną z przewodniczącym Izydorem Luftem. W późniejszym czasie zostały powołane Oddziały PZIB w Warszawie , Gdyni (Morski) , Katowicach (Śląsko-Dąbrowski), Krakowie, Lwowie, Poznaniu, Toruniu (Pomorski) , Łodzi.
W okresie przedwojennym odbyło się pięć Krajowych Zjazdów PZIB, a mianowicie : w 1934r w Warszawie , w 1936r. w Katowicach , w 1937r we Lwowie , w 1938r. w Gdyni . Ostatni przedwojenny V Zjazd PZIB odbył się 3 maja 1939r. w Warszawie. Przez wszystkie pięć kadencji Przewodniczącym PZIB był prof. Andrzej Pszenicki , który zmarł w 1941r.
Po wojnie członkowie PZIB podjęli działania zmierzające do reaktywowania organizacji.
Ze względu na niemożność zwołania Zjazdu Delegatów nie istniejących Oddziałów PZIB w terenie , postanowiono , że działalność wznowi Oddział Warszawski skupiający przed wojną ok. połowy członków Związku.
Nadzwyczajne Walne Zebranie Oddziału Warszawskiego , którego celem było wznowienie działalności PZIB, odbyło się 24.09.1945r. , w obecności 83 członków.
Zebrani m. innymi przyjęli jednomyślnie wniosek o brzmieniu: „Walne Zebranie PZIB wzywa swoich członków przebywających za granicą do powrotu do Polski w celu wzięcia udziału w odbudowie kraju”. Następnie wybrano Tymczasowy Zarząd Główny VI kadencji w składzie : prezes W. Paszkowski , wiceprezesi – W. Żenczykowski , J. Nechay , sekretarz generalny T. Niczewski , skarbnik A. Kobyliński. Wybrano również Komisję Rewizyjną na czele z W. Skoczkiem. Pierwszym zadaniem Tymczasowego Zarządu było wznowienie działalności oddziałów i zwołanie Zjazdu Delegatów dla wyboru stałego Zarządu Głównego.
Zaczęły powstawać oddziały w następującej kolejności: Śląsko-Dąbrowski , Gdański , Krakowski , Warszawski , Lubelski , Łódzki , Poznański , Wrocławski.
Wobec wykonania przyjętego na siebie zadania wznowienia działalności na obszarze całego kraju , Zarząd Tymczasowy postanowił zwołać pierwszy po wojnie – VII Zjazd Delegatów . Odbył się on w Warszawie w gmachu architektury PW , w dniach 19-21.06.1947r. Tematem Zjazdu była – odbudowa ze zniszczeń miast , wsi , komunikacji i przemysłu.
W połowie 1947r. trwały także rokowania na temat porozumienia i współpracy PZIB z działającym już w organizacji NOT Stowarzyszeniem Inżynierów i Techników Budownictwa.
Nadzwyczajny VIII Zjazd Delegatów PZIB , który odbył się 29.02.1948r. w Warszawie zatwierdził dotychczasową działalność Zarządu Głównego PZIB oraz propozycję utworzenia nowej organizacji pod nazwą „Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa” poprzez połączenie z SITB (Stowarzyszeniem Inżynierów i Techników Budownictwa).
Dnia 14 i 15 czerwca 1948r. odbył się w Warszawie Zjazd połączeniowy PZIB posiadającego 15-letnią działalność w czasie pokoju i wojny i poważny dorobek organizacyjny i naukowy ze Stowarzyszeniem Inżynierów i Techników Budownictwa , powstałym pod egidą NOT na przełomie 1945 i 1946r. Na Zjeździe tym zakończyła się działalność Polskiego Związku Inżynierów Budowlanych powstałego 4-5 maja 1934.
POWSTANIE I DZIAŁALNOŚĆ ODDZIAŁU OLSZTYŃSKIEGO PZITB
Pierwsze informacje o Oddziale olsztyńskim PZITB pojawiają się w materiałach archiwalnych dotyczących I Zjazdu Delegatów PZITB , który odbył się w kwietniu 1949r. w Katowicach. Na zjeździe między innymi określono zadania przyszłej kadencji , a także poinformowano o zakończeniu prac organizacyjnych w Oddziałach w Olsztynie i Rzeszowie.
30 września 1949r. w Olsztynie przy ul. Bałtyckiej 1 o godz. 1700 odbyło się zebranie założycielskie , na którym powołano Oddział PZITB w Olsztynie. Zaproszenia na zebranie podpisywał ówczesny naczelnik Wydziału Budownictwa inż. S. Porczyński , a wśród członków założycieli byli m.in. inż. Władysław Hepke ówczesny dyrektor Regionalnej Dyrekcji Planowania Przestrzennego , inż. Michał Zubelewicz , Edward Jaroszewicz , Jan Homulicki oraz Zbigniew Sokołowski.
Na salę obrad przybyło 43 inżynierów i techników budowlanych z całego województwa. Z tego grona wybrano pierwszy Zarząd Oddziału , na czele , którego stanął M. Zubelewicz. Komisji Rewizyjnej przewodniczył E. Jaroszewicz, a Sądowi Koleżeńskiemu J. Homulicki.
Na początku Zarząd zajmował się głównie sprawami administracyjnymi i organizacyjnymi takimi jak: uzyskanie zgody władz miejskich na działalność statutową , zbieranie składek , opracowywanie własnych druków i stempli itp. Wykonywano to społecznie , a jedynie sprawy finansowo-księgowe częściowo były prowadzone przez kancelarie NOT.
Później zapoczątkowano prace w zakresie szkolenia i postępu technicznego . Powołano sekcje : odczytową , szkoleniową , wycieczkową , postępu technicznego. Na szczególne wyróżnienie zasługiwała praca Wandy Kubasiewicz , Jana Myśliwskiego i Michała Zubelewicza , którzy organizowali odczyty , punkty konsultacyjne , wycieczki i narady techniczne dotyczące ważnych problemów budownictwa.
W 1954r. przewodniczącym Zarządu Oddziału zostaje Henryk Kaczorowski , przybyły z Wrocławia. Teraz dopiero działalność oddziału na rzecz członków nabiera rumieńców. Między innymi zostaje zorganizowany specjalny kurs dokształcający dla techników o długoletniej praktyce , przygotowujący ich do egzaminu na tytuł inżyniera. Dzięki ofiarnej pracy Leszka Kopacza i Jana Myśliwskiego większość słuchaczy pomyślnie zdała egzaminy w Warszawie i Poznaniu.
Lata 1955-1957 to okres regresu w pracy Oddziału , spadek liczebności i aktywności członków , czego głównym powodem było niewłaściwe kierownictwo olsztyńskiego Oddziału. Dopiero w 1958r. kiedy do Zarządu wybrano wypróbowanych działaczy : M. Krykiewicza , H. Kaczorowskiego , L. Kopacza , M. Górskiego , J. Myśliwskiego , H. Stankiewicza , A. Gąsiorowskiego i J. Wernera , PZITB mocno zaakcentowało swoją obecność w życiu naszego regionu.
Rozpoczęło się w czynie społecznym odgruzowywanie placu , a następnie projektowanie i budowa Domu Technika w Olsztynie. Należy podkreślić szczególnie zaangażowanie Jerzego Stolarczyka , Pawła Szawłowskiego , Zygmunta Nędzika ( kierownika budowy) , Józefa Wernera , którzy byli odpowiedzialni za szybką realizację tej społecznej inwestycji.
Innym przykładem aktywności w tym okresie było utworzenie przez A. Gąsiorowskiego 103-osobowego Koła PZITB w WZPGR. Zorganizowano tam m.in. kurs mistrzowski z uprawnieniami na tytuł majstra budowy (wielu uczestników tego kursu kontynuowało później naukę – aż do uzyskania tytułu inżyniera).
Od 1960 r. przez pięć kolejnych kadencji Zarządem Oddziału kierował H. Stankiewicz. Wówczas to poczyniono największe postępy w działalności statutowej związku. Zwiększyła się liczba członków , dobrze działały koła zakładowe , rozwijały się różne formy szkolenia i kontakty zagraniczne ( pierwszy wyjazd na Węgry w celu zapoznania się z tamtejszym budownictwem) itd. Stały pracownik na etacie kierownika biura PZITB , siedziba w Domu Technika – to spełnienie marzeń z poprzednich kadencji , gdyż nawet pełna poświecenia praca kolejnych sekretarzy zarządu – L. Warmińskiego i R. Markuna nie mogła dać oczekiwanych rezultatów , kiedy leżały stosy korespondencji , trzeba było załatwiać licznych interesantów , podsumowywać wyniki zainicjowanego wcześniej współzawodnictwa kół zakładowych .
W 1963 r. zorganizowano w Olsztynie pierwszy Problemowy Zjazd Delegatów PZITB dla przeanalizowania sprawy oszczędnego gospodarowania nakładami inwestycyjnymi . W Zjeździe wzięło udział 350 osób z całego kraju. Zjazd wybrał inne drogi poszukiwania obniżki kosztów. Jego ustalenia stały się kanwą dla wielu późniejszych decyzji systematyzujących i porządkujących całą sferę pojęciową i organizacyjną procesów inwestycyjnych.
Do pracy społecznej włącza się grupa nowych działaczy : Rajmund Bagniewski , Maria Bortnowska , Janusz Palmowski , Roman Urbański , Tadeusz Narkiewicz i inni.
23 marca 1972r. powstaje Międzyzakładowy Klub Techniki i Racjonalizacji Budownictwa przy ZO PZITB , którego przewodniczącym został Henryk Baranowski, późniejszy wicewojewoda olsztyński.
1 lipca 1973r. powstaje samodzielny zespól rzeczoznawców pod kierownictwem Aleksandra Gąsiorowskiego.
W latach 1972-1978 Zarządem Oddziału kieruje Jerzy Borowik. W tym czasie zorganizowano obchody 25-lecia PZITB , wzięto udział w odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie , budowie hali widowiskowo-sportowej w Olsztynie.
W działalności Oddziału nie zapominano o seniorach. 6 marca 1979r.powołano Koło Seniorów PZITB , którego przewodniczącym wybrano Juliana Jajszczyka. W kwietniu 1980r. zorganizowano w Olsztynie Ogólnopolskie Spotkanie Seniorów PZITB , gdzie omówiono wiele istotnych zagadnień związanych z warunkami życia emerytów i rencistów –członków PZITB.
Znaczne zmiany w działalności Oddziału i roli członków Oddziału w organach naczelnych stowarzyszenia nastąpiły od marca 1984r. gdy przewodniczącym Oddziału został wybrany Zdzisław Binerowski i pełniący tą funkcję do dnia dzisiejszego tj. już 11 kadencję co niewątpliwie jest rekordem nie tylko w skali oddziału ale i stowarzyszenia.
Mocnym akcentem rozpoczynającym nową kadencję władz było zorganizowanie 14 grudnia 1984r. w sali konferencyjnej Domu Technika w Olsztynie spotkania absolwentów Wydziałów Budowlanych Politechniki Gdańskiej , zatrudnionych na Warmii i Mazurach . W spotkaniu wzięło udział 126 absolwentów Wydziałów : Budownictwa Lądowego , Budownictwa Wodnego i Architektury. Honorowymi gośćmi spotkania byli : doc. dr inż. Czesław Taraszkiewicz –ówczesny Prorektor Politechniki Gdańskiej , prof. dr hab. inż. Zbigniew Cywiński – Dziekan Wydziału Budownictwa Lądowego i prof. dr hab. inż. Kazimierz Wysiatycki – Kierownik Zakładu Budowy Kolei.
W późniejszym czasie spotkania te były kontynuowane na przemian w Gdańsku i Olsztynie.
W latach osiemdziesiątych doskonale rozwija się działalność szkoleniowa. Z myślą o rozwoju zawodowym i podnoszeniu kwalifikacji kadry technicznej budownictwa, organizowanych jest wiele: kursów doskonalących , odczytów , pokazów technicznych , sympozjów i seminariów . Należy tu podkreślić znaczącą rolę w tym zakresie , kierownika szkoleń – Zenona Wiwarta i przewodniczącego Komisji Nauki i Szkolenia – Mariana Rogowskiego.
Rozwija się współpraca z Wydziałem Budownictwa Lądowego AR-T w Olsztynie i Zespołem Szkół Budowlanych w Olsztynie.
Oddział olsztyński PZITB jest organizatorem konkursu na najlepszą pracę dyplomową absolwentów Wydziału BL AR-T. , a przy współudziale wydziału organizatorem pierwszych konferencji naukowych poświeconych problemom ekonomicznym w budownictwie.
Z myślą o podnoszeniu jakości w budownictwie , w 1985r. oddział PZITB zainicjował konkurs na najlepiej wykonany w województwie budynek mieszkalny nad którym patronat objął Wojewoda Olsztyński. Konkurs był kontynuowany do 1990 roku. W 1995r. do idei PZITB nawiązała Olsztyńska Izba Budowlana , której przewodniczącym był wówczas Z. Binerowski . Nowy konkurs nazwano „Budowa Roku” . W skład komisji konkursowej weszli członkowie olsztyńskiego oddziału PZITB a współorganizatorem został Wojewoda Olsztyński.
Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku rozwija się współpraca z zagranicą. W tym czasie dochodzi do wymiany delegacji organizacji technicznych z Bułgarii , Węgier i Obwodu Kaliningradzkiego.
Początek lat 90 to okres poważnych przemian politycznych w Polsce co również nie pozostaje bez wpływu na działalność stowarzyszeniową . Ulegają likwidacji wielkie przedsiębiorstwa państwowe , a na ich miejsce powstają różnego rodzaju spółki budowlane zatrudniające stosunkowo niewielką ilość pracowników . Wraz z likwidacją przedsiębiorstw państwowych ulegają również likwidacji istniejące przy nich koła PZITB , a tym samym spada ilość członków . 31-go grudnia 1984r. ilość kół zakładowych wynosiła 39 , a ilość członków 1403 . W roku 2008 istnieją w zasadzie 3 koła : Koło Seniorów oraz Koło Młodych przy Wydziale Nauk Technicznych UWM i Koło Młodych przy Zespole Szkół Budowlanych w Olsztynie. Ilość członków w Oddziale wynosi około 80 przy ZO i około 120 w dwóch Kołach Młodych przy Zespole Szkół Budowlanych i przy Wydziale Nauk Technicznych UWM.
Skład Zarządu Oddziału , który w kadencji 1984-1987 wynosił 28 osób w kadencji 2008-2012, uległ zmniejszeniu do 14 osób. Ze składu Zarządu , który w 1984r. rozpoczynał razem z Przewodniczącym- Zdzisławem Binerowskim działalność społeczną w Oddziale olsztyńskim PZITB pozostali: Jan Barczak , Anna Sośnierz-Ogrodzińska i Janusz Stadnik.
Pomimo znacznego spadku ilości członków oraz problemów organizacyjnych Oddział nadal istnieje i kontynuuje działalność choć w ograniczonym zakresie. Dzięki współpracy z WMOIIB nadal prowadzona jest działalność kursowo seminaryjna. Oddział współdziała przy organizacji konferencji naukowych. Działa Koło Seniorów , które w roku 2000 było organizatorem Krajowej Narady Seniorów w Ostródzie . Prowadzona jest Kronika Oddziału PZITB.
W 2008r. wspólnie z WM OIIB zostaje utworzone Muzeum Techniki Budowlanej , do którego eksponaty przekazują członkowie PZITB i WMOIIB. Na mocy podpisanego porozumienia Izba udostępnia pomieszczenie i gabloty a PZITB prowadzi rejestr i opis przekazywanych eksponatów.
Działalność oddziału wspierała finansowo Spółdzielnia Pracy p.n. Olsztyńskie Centrum Usług Technicznych Budownictwa „TECHBUD” powstała w 1989r z inicjatywy ZO PZITB, której prezesem był Ludwik Knorps. Jednak na skutek braku zleceń Spółdzielnia uległa likwidacji w 2011 roku. Na jej miejsce 30 września 2011 roku został powołany Ośrodek Szkolenia Inżynierów i Techników Budownictwa przy ZO PZITB w Olsztynie.
W tej trudnej sytuacji jaką przechodzi nie tylko oddział olsztyński PZITB pocieszającym może być to , że członkowie oddziału od wielu kadencji pełnią znaczące funkcje we władzach naczelnych.
Zdzisław Binerowski nieprzerwanie od 1996r. jest – wiceprzewodniczącym PZITB
Janusz Stadnik w kadencji :
1984-1987 był – Z-cą członka GKR
1990-1993 , 1993-1996 , 1999-2002 był – Z-cą Sekretarza Generalnego PZITB
1996-1999 był – Sekretarzem Generalnym PZITB
2005-2008 był – z-cą członka ZG PZITB
2002-2005 , 2008-2012 , 2012-2016 – członkiem ZG PZITB
a na XLIII KZD PZITB w Krakowie – Sekretarzem KZD PZITB
Tadeusz Narkiewicz był – w-ce przewodniczącym na XXXIV KZD PZITB w Płocku w 1981r.,
Zbigniew Konieczny był – sekretarzem na XXXVI KZD PZITB w Białymstoku w 1996r.,
Anna Adamkiewicz była – sekretarzem na XLI KZD PZITB w Warszawie w 2006r.,
Rajmund Bagniewski w latach 2002 – 2012 był – wiceprzewodniczącym Głównej Komisji Seniorów.
Oddział posiada dwóch członków honorowych PZITB.
Godność tę w 2008 roku nadał Zdzisławowi Binerowskiemu Krajowy Zjazd Delegatów PZITB w Krakowie , a w 2012 roku tę Godność nadał Januszowi Stadnikowi KZD PZITB w Szczecinie.
Aktywna działalność Kół Młodych przy UWM i ZSB, napawa optymizmem a także nadzieją, że zapoczątkowana działalność Oddziału w 1949 roku będzie kontynuowana i doczekamy się kolejnych jubileuszy Oddziału Olsztyńskiego PZITB.